Μελισσοκομικό ημερολόγιο ή σημειωματάριο

Η μελισσοκομία δεν είναι ευτυχώς ή δυστυχώς ένα χόμπι όπως αυτό της ποδηλασίας, που αφού τελειώσουμε την ενασχόληση μας με αυτήν , άντε να πλύνουμε το ποδήλατο ή να λαδώσουμε λίγο την αλυσίδα και τέλος με αυτό , έως την επόμενη φορά που θα ανέβουμε πάνω του.

Η μελισσοκομία είναι ασχολία που έχει να κάνει με έναν ζωντανό οργανισμό που εξαρτάται από τον καιρό , από την βλάστηση της περιοχής που το έχουμε εγκαταστήσει , από την καλή υγεία του συνόλου του οργανισμού αυτού , από την υγεία και φυσική κατάσταση της αρχηγού του , από.. , από… , αλλά κυρίως από εμάς, από την φροντίδα μας .


Οι ρυθμοί της ζωής που κάνουμε εμείς οι νεοέλληνες και κυρίως όσοι ζούμε σε αστικές ή περιαστικές περιοχές είναι εξωφρενικοί . Κάθε μέρα έχουμε να σκεφτούμε χίλια δύο πράγματα που αφορούν την οικογένεια ή την εργασία μας , σε βάρος της φροντίδας των μελισσιών μας.

Με πιάνει τρέλα όταν στον λίγο χρόνο που έχω για να ασχοληθώ με τα μελισσάκια μου και αφού κάνω και μερικά χιλιόμετρα για να φτάσω στο μελισσοκομείο μου , αντιληφθώ πως ξέχασα ότι η κυψέλη Νο 12 θέλει όροφο και πλαίσια και δεν τα πήρα μαζί μου . Ξύνω το κεφάλι μου (γι αυτό και έφυγαν τα μαλλιά ,τσαντίστηκαν) προσπαθώντας να θυμηθώ αν πέρσι τον Φλεβάρη είχαμε καλές βροχές και αυτό βοήθησε την άνθηση της ..βρούβας στην περιοχή μου και είχαν τα μελισσάκια καλό ξεκίνημα τον Μάρτη.

Με τα παραπάνω θέλω να τονίσω την ανάγκη να εντάξουμε στον μελισσοκομικό εξοπλισμό μας και το σημειωματάριο . Το σημειωματάριο ή ένας τρόπος να κρατούμε σημειώσεις , είναι τόσο χρήσιμο όσο και το καπνιστήρι ή το ξέστρο για τον ερασιτέχνη μελισσοκόμο.

Εγώ προσωπικά δεν κρατώ σημειώσεις σε κάποιο οργανωμένο σημειωματάριο , κρατώ ένα ημερολόγιο ετήσιο στο οποίο σημειώνω τον καιρό και την θερμοκρασία της κάθε ημέρας καθώς και τις σοβαρές εργασίες ή τις μετακινήσεις που κάνω. ΛΑΘΟΣ μου , έτσι έμαθα. Ένας καλός μου φίλος και bloger, κρατά σημειώσεις στο εσωτερικό μέρος του καπακιού κάθε κυψέλης , έτσι βολεύεται.

Επειδή από τα λάθη μας όμως μαθαίνουμε , θα έλεγα στα παιδιά κάθε ηλικίας που ξεκινούν τώρα την μελισσοκομία να κρατούν οπωσδήποτε ένα ημερολόγιο εργασιών του μελισσοκομείου που σε αυτό να αναφέρονται λεπτομέρειες για κάθε κυψέλη – μελισσοσμήνος ξεχωριστά .

Το πώς θα το οργανώσουμε είναι δικό μας θέμα και άλλοι φίλοι blogers έχουν νομίζω αναφερθεί σε αυτό . Κατά την γνώμη μου όμως θα πρέπει να αναφέρουμε σε αυτό τα ακόλουθα :

Γενικά : Την θερμοκρασία και κατάσταση του καιρού κάθε μέρας , όλου του χρόνου άσχετα με το αν πήγαμε στα μελίσσια μας ή όχι , την κατάσταση της ανθοφορίας στην περιοχή που έχουμε εγκαταστήσει το μελισσοκομείο και τις ημερομηνίες που κάνουμε τις μετακινήσεις μας.

Πιο ειδικά και ανά κυψέλη , αφού τις έχουμε αριθμήσει, θα έλεγα να σημειώνουμε τα εξής : Τον αριθμό των πλαισίων που έχει

Την ηλικία της βασιλοπούλας

Πόσα πλαίσια από αυτά καλύπτονται από μέλισσες

Πόσα από αυτά έχουν γόνο και πόσο μέρος του πλαισίου καλύπτει

Πόσα πλαίσια με μέλι

Πόσα πλαίσια με γύρη

Την κατάσταση της κυψέλης (καθαριότητα και υγρασία )

Πότε και τι είδους τροφοδότηση κάναμε, αν κάναμε.

Καλό θα είναι για την αρίθμηση των κυψελών μας να χρησιμοποιούμε ταμπελάκια μεταλλικά με αριθμούς (δεν το κάνω) για να μπορούμε κάθε φθινόπωρο να ξεκινούμε την αρίθμηση αφήνοντας εκτός τις κυψέλες που χάσαμε ή συνενώσαμε και να μην έχουμε κενά στην αρίθμηση μας .


Κάνω μια πρόταση και φέρνω ένα παράδειγμα , που ο καθένας μας μπορεί να τροποποιήσει και να το φέρει στα δικά του μέτρα , αρκεί να είναι απλό και με μια ματιά να μπορεί να δει την κατάσταση του μελισσοκομείου του , να παρακολουθεί την κατάσταση κάθε σμήνους , να βρίσκει τις ελαττωματικές βασίλισσες ή ποιες είναι καλύτερες , ειδικά όταν κάνει ο ίδιος βασιλοτροφία . Να προετοιμάζεται πριν πάει στο μελισσοκομείο γνωρίζοντας τις ελλείψεις κάθε σμήνους.

Στο τέλος κάθε χρονιάς θα μπορεί να συγκρίνει τους χειρισμούς που έκανε, με αυτούς της προηγούμενης χρονιάς και σύμφωνα με την απόδοση τους να πάρει τις αποφάσεις του και να κάνει τα σχέδια του για την χρονιά που έρχεται. Αυτό το κάνω και με βοηθάει πολύ.
Η μελισσοκομία και η απόκτηση γνώσεων γύρω από αυτήν , νομίζω πως έχει να κάνει σε μεγάλο βαθμό με την παρατήρηση και το ημερολόγιο – σημειωματάριο είναι ένα καλό εργαλείο για τον σκοπό αυτό



Υ.Γ. 1 Η φύση έχει τρελαθεί αλλά προτείνω μικρό καλάθι ακόμα .

Υ.Γ. 2 Πιστεύω πως όλοι πια έχουμε καταστρώσει τα σχέδια μας και δεν ξύνουμε το κεφάλι μας ( έχουμε , δεν έχουμε τρίχωμα) και για αυτό εύχομαι καλή επιτυχία στους στόχους μας .

Φλεβάρης , μήνας προετοιμασίας και σχεδίων

Ο Φεβρουάριος , αν και δεύτερος μήνας του χρόνου είναι ο τελευταίος μήνας του χειμώνα . Τα κορίτσια μας όλο και πιο συχνά θα αρχίσουν να πετούν έξω από τις κυψέλες , όταν ο καιρός το επιτρέπει και θα αναδιοργανώνονται .


Μετρούν τις δυνάμεις τους από το πέρασμα του χειμώνα γιατί τώρα θα πεθαίνουν σιγά σιγά οι μέλισσες του Οκτώβρη και του Νοέμβρη και την θέση τους θα παίρνουν οι μέλισσες που γεννήθηκαν κατά την διάρκεια του χειμώνα και τον Γενάρη. (μιλώ για την νότιο κυρίως Ελλάδα και πιο πολύ για την περιοχή που δραστηριοποιούμε)



Οι καλές ημέρες για επιθεωρήσεις τώρα θα είναι περισσότερες ,εμείς όμως θα πρέπει να είμαστε ακόμα προσεκτικοί με αυτές και να μην ταλαιπωρούμε τα σμήνη χωρίς λόγω, οι θερμοκρασίες είναι ακόμα χαμηλές και η έκθεση του γόνου εκτός κυψέλης δεν είναι ότι καλύτερο.

* Δεν ψάχνω να βρω την βασίλισσα για να γνωριστούμε , μου αρκεί να βλέπω γόνο μιάς ή δύο ημερών.


*Η επάρκεια τροφών είναι σημαντικό θέμα για μένα αυτήν την εποχή ,που το σμήνος μπαίνει σε λειτουργία . Πολύ συχνά θα τύχη να βρω και μέλι φρέσκο σε μερικά πλαίσια (ελάχιστο και γύρω από τον γόνο), δεν μου αρκεί όμως αυτό γιατί αν ο καιρός κλείσει τις μελισσούλες στην κυψέλη για λίγες ημέρες ,δεν θα τους φτάσει ούτε για ένα απόγευμα . Φροντίζω λοιπόν σε κάθε επιθεώρηση να έχω μαζί μου και τροφές (βανίλια Ελευθερίου ή ζαχαροζύμαρο Ελευθερίου) για να τους αφήσω αν χρειαστεί . Αν τυχόν πάω χωρίς τροφές και διαπιστώσω πως υπάρχει μέλι σφραγισμένο γύρω από τον γόνο ή σε διπλανά πλαίσια , φροντίζω να το αποσφραγίσω με το πιρούνι απολεπισμού. Τον μήνα αυτόν δεν στηρίζομαι στην οποιαδήποτε μελιτοφορία της περιοχής γιατί ο καιρός … αλλάζει εύκολα πρόσωπο με συχνά άσκημη κατάληξη .

Λέω πιο πάνω «βανίλια και ζαχαροζύμαρο Ελευθερίου» για να τονίσω την μεγάλη σημασία που δίνω εγώ στην (όσο το δυνατό) τροφοδότηση των μελισσοσμηνών μας από τροφές που φτιάξαμε οι ίδιοι , καθαρές , αγνές και από δικό μας μέλι . Να επισημάνω εδώ πως δεν ψάχνω για ΤΗΝ συνταγή , όλοι μας αν ψαχτούμε θα βρούμε πολλές και στο διαδύκτιο και στα blogs , ούτε κατηγορώ τις τροφές που πωλούν στα καταστήματα . Εγώ έχω τον χρόνο και το κέφι και τις φτιάχνω μόνος μου. –

*O χώρος που καταλαμβάνουν οι μέλισσες είναι κάτι ακόμα που προσέχω τώρα , μπορεί να χρειαστεί να αφαιρέσω πλαίσια ή και να προσθέσω αν οι μέλισσες ξεχειλίζουν από τα πλαίσια που τους έχω (σπάνια), πάντα χτισμένη κερήθρα (όχι μαύρη) και τελευταία στην σειρά, για να μην διαταράξω την συνοχή της αποικίας.


* Οι ορφανές αποικίες είναι το επόμενο που με απασχολεί . Στην τελευταία επιθεώρηση βρήκα τις πρώτες δύο ορφανές αποικίες για φέτος που με την μέθοδο του τσίπουρου συνένωσα αμέσως χωρίς δεύτερη σκέψη.



Βασικά και γρήγορα (για μην γράφω τα ίδια συνέχεια) αυτά είναι που με απασχολούν κατά την διάρκεια μιας επιθεώρησης στο μελισσοκομείο στα μέσα του Φλεβάρη.



Μετά την επιθεώρηση όμως …. εκεί σε θέλω , φτιάχνω έναν καφέ - ανάβω κι ένα φάρμακο – βολεύομαι σε μια καρέκλα και αρχίζω να μετρώ….. μετρώ κι εγώ τις δυνάμεις των αποικιών μου , του εξοπλισμού μου , των χεριών μου, του χρόνου που μπορώ να διαθέσω και τα παραβάλω με τα σχέδια που έχω στο μυαλό μου για την χρονιά που έρχεται .



Όλοι θα παραδεχθούμε ότι ο προγραμματισμός , σε όλα τα επίπεδα της ζωής μας είναι σημαντικός παράγοντας για την επίτευξη των στόχων μας . Το ίδιο συμβαίνει και στην μελισσοκομία .

Ξεκινώντας λοιπόν η μελισσοκομική χρονιά πρέπει να έχουμε θέσει στόχους :

τι θα κάνω φέτος ? μου φτάνει ο εξοπλισμός ? θα πάρω μέλι ? θα κάνω περισσότερα μελίσσια ?

Να δώσω ένα παράδειγμα .




Είμαι δύο χρόνια ερασιτέχνης μελισσοκόμος και έχω είκοσι μελισσάκια που ξεχειμωνιάζουν στην Παιανία (προάστιο της Αθήνας) με έξι έως οχτώ πλαίσια το κάθε ένα και στην αποθήκη μου έχω δέκα πατώματα με πλαίσια , χτισμένα τα δύο τελευταία χρόνια. Έχω ένα Ι.Χ. αυτοκίνητο και μια μπαγκαζιέρα – τρέιλερ για τις μεταφορές μου και η κύρια εργασία μου καθώς και οι οικογενειακές μου υποχρεώσεις μου επιτρέπουν να είμαι κοντά στα μελισσάκια μου την Τρίτη , την Πέμπτη τα απογεύματα και το Σ. Κ. (τυχερός ερασιτέχνης) .



*Θέλω να κάνω τα μελισσάκια μου τριάντα ,

*να βγάλω 40 gr βασιλικό πολτό για μένα και

*έξι κιλά γύρη επίσης για μένα (και τους οικείους μου) αλλά και να δω την προσφορά αγοράς που θα έχει ανάμεσα στους «πελάτες –φίλους» μου όταν θα την προτείνω

* με τα 200 κιλά μέλι που θα μαζέψω φέτος



Θα πρέπει να έχω πρώτα από όλα ακόμα δεκαπέντε εμβριοθαλάμους ή κινητές βάσεις με πατώματα και πλαίσια για τα μελίσσια που θα φτιάξω , εξοπλισμό για την βασιλοτροφία – διαδικασία παραγωγής Β. Π. , πέντε γυρεοπαγίδες και τουλάχιστον είκοσι με τριάντα πατώματα για ορόφους στα παραγωγικά μελίσσια αλλά και για χώρο μεταφοράς των πατωμάτων με τα γεμάτα μέλι πλαίσια κατά τον τρύγο από το μελισσοκομείο στον χώρο τρυγητού.



*Από τα μέσα Μαρτίου αρχίσω διεγερτική τροφοδότηση σε όλα τα μελίσσια και προσθήκη πλαισίων χτισμένων στην αρχή (δύο- τρία σε κάθε μελίσσι) και άχτιστων αργότερα όταν αρχίζουν να χτίζουν με όρεξη. Τα μελισσάκια τώρα κάνουν αγώνα δρόμου-ανάπτυξης .

* Μέσα Απρίλη κάποια έχουν πάρει όροφο (10 μελίσσια) , τα χωρίζω στην μέση βάζοντας τους έτοιμη γονιμοποιημένη βασίλισσα (για ασφάλεια και χρόνο) και μεταφέροντας τα κάπου μακριά από το μελισσοκομείο αλλά μέσα στην ακτίνα δράσης μου .Αυτά που τώρα θα πάρουν όροφο παραμένουν στον τόπο τους και όλα μαζί τροφοδοτούνται και ο αγώνας ανάπτυξη καλά κρατεί . Από την αρχή του Απρίλη μπορώ να «παίζω» με βασιλοτροφία-

Γράφω πως παίζω γιατί οι στόχοι είναι μικροί (Β. Π. και γύρη) και θα τα καταφέρω με λίγη προσοχή χωρίς να ταλαιπωρήσω πολλά μελίσσια .

* Μέσα Μαΐου έχω πάει στα έλατα τα πιο δυνατά μου μελίσσια

*Αρχές Ιουνίου τα υπόλοιπα στο θυμάρι και μόλις τρυγηθούν όλα μαζί σε μια περιοχή κοντά μου με γύρη για να ορθοποδήσουν οι πληθυσμοί

* Μέσα Αυγούστου στα πεύκα με τα πιο δυνατά μελίσσια

Ανάλογα την μελιτοφορία του πεύκου γύρω στα μέσα του Οκτώβρη προετοιμάζομαι για το ξεχειμώνιασμα στην Παιανία με ότι συνεπάγεται αυτό (συνενώσεις , αφαίρεση πλαισίων κλπ) .

Το παράδειγμα είναι τυχαίο και ασφαλές , αλλά θέλω να δείξω την ανάγκη να υπάρχει ένα σχέδιο από το οποίο θα ξεφεύγουμε λίγο ανάλογα με τις περιπτώσεις αλλά θα είναι ο στόχος μας ώστε να προετοιμαστούμε ανάλογα και να μην χαθούμε ψάχνοντας . Ένα σχέδιο λοιπόν απαραίτητο για τον καθένα μας.

To μελισσοκομικό καρότσι (ένα από πολλά είδη)

                                         
Λιγο πριν διάβασα για αυτό που έφτιαξε ο Βασίλης και μου φαίνεται λίγο αυτό που έφτιαξα εγώ αλλά παρόλα αυτά . .

Το είδα στην Εύβοια να το έχει ο Στέλιος ,



                                         

Έγραψε για αυτό ο Αλέξανδρος ο Γαλυφιανός  (εκτύπωσα το σκαρίφημα και το είχα για πρότυπο) 

Εκτός από κυψέλες με μελίσσια ,μπορεί να κουβαλήσει , μέσα σε μια κυψέλη οτιδήποτε , εργαλεία , κασελάκι , ζαχαροζύμαρα και βανίλιες (επί παντός εδάφους) , και να «πιάσει» ελάχιστο χώρο στο αυτοκίνητο.

Πιστεύω πως θα με βοηθήσει πολύ στην τοποθέτηση των νέων κερήθρων σε λίγο καιρό.

Το έφτιαξα από γαλβανιζέ στραντζαριστό , ελαφρού τύπου 30mm επί 10mm .

Και η …. «προσφορά του μηνά» , αν κάποιος φίλος μπορεί να βρει μια μπροστινή ρόδα από παλιό μικρό ποδήλατο και μια βέργα γαλβανιζέ ( ως ανωτέρω ) ή την βρίσκω εγώ για αυτών και έχει όρεξη να έρθει στον Μαραθώνα να ποιούμε καφέ και να το φτιάξουμε, θα χαρώ πολύ να τον βοηθήσω .